සෞන්දර්යාත්මක ගීත විචාරය

      කිරීමට ක‍්‍රියාකරයි. ඒ අනුව මෙම ගීතය සඳහාද ප‍්‍රධාන අර්ථකථනයන් ද්විත්වයක් සපයා ඇත. ඒ වගේම විවිධ පුද්ගලයන්ගේ නිර්මාණයක රසය තම තමන්ට රිසි පරිදි හෝ තම තමන් සතු පරිකල්පන ශක්තිය මත කෙනෙකුට තීරණය කළ හැකිය. නමුත් මෙය තුළින් එම ගීතයට යම් අසාධාරණයක් වුවද වීමට ඉඩ සැලසේ. කෙසේ වුවද මෙහි පවතින එක් සෞන්දර්යාත්මක අධ්‍යයනයකට යොමු වෙමු.
      යම්කිසි නිර්මාණයක් සෞන්දර්යාත්මක ගුණයෙන් ඔපවත් වීම සඳහා බලපානු ලබන සාධක කිහිපයකි. ඒ

දිවියක පදනම මතුවෙද්දී
නොපෙනෙන ඈතක ඈ ගෙන යනව
සියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී...//

 මේ ආකාරයට දිගින් දිගටම මිනිසුන් ඇසුරු කරන මෙම ක‍්‍රියාවෙහි යෙදෙන කාන්තාවගේ රැුකියාව ගණිකා වෘත්තිය බවට පත්වන්නේ නිරායාසයෙන්මය. ඇගේ ඇසුර සොයා පැමිණෙන මිනිසුන් ඇයව නිවසින් පිටට ගෙනයාමට පෙළඹේ. මෙම කාන්තාව දිනෙන් දින තමාව සොයාගෙන එන පිරිමින්ගේ ආශාව සංසිඳවීමට මෙලෙස ඔවුන් හා තනිවීමට නිවසින් පිටතට යන විට ඇගේ කුඩා දියණිය නිවසේ තනිවීම රසිකයන්ගේ ඇසට කඳුලක් ගෙනඒමට තරම් සංවේදී වේ. සෞන්දර්යාත්මක නිර්මාණයක දක්නට ලැබෙන ලක්‍ෂණයක් වන්නේ තම රසිකයාගේ හදවත තම නිර්මාණය තුළින් සන්වේදනාවට පත්කිරීමේ හැකියාවයි. එනම් ඉන්ද්‍රිය උත්තේජනයක් සාර්ථක නිර්මාණයකින් පිිළිඹිඹු විය යුතුය. මෙහිදී කැකුළක ට ආරෝපණය කර තිබෙන්නේ ඇයගේ දියණියයි. දියණියකට සිටින එකම මිතුරිය මවයි. ඇගේ දුක, සැප සියල්ලම පිළිබඳ සොයා බැලීම මවකගේ යුතුකමයි. නමුත් ඇයට තම දියණියට තමාගෙන් ඉටුවිය යුතු යුතුකම් පවා මේ මගින් මගහැරෙයි. මෙම අපූරු පණිවිඩය ගීත රචකයා විසින් තම රසිකයාට ලබාදීමට ගනු ලබන උත්සහය මෙමගින් මනාව පිළිඹිඹු වේ.

දහසක් පෙති මත රහසක් කොඳුරා
තුඩින් තුඩට ගෙන යන බිංදු

 ඇයව මේ ආකාරයට ඇසුරු කළ මිනිසුන් තමන්ගේ යහළුවන්ටත් ඇයව හඳුන්වාදීමට, ඇය ගැන තොරතුරු පැවසීමත් සිදුවෙනවා. මෙම කි‍්‍රයාවලියත් සමග ඇය පිළිබඳ ආරංචියක් රහසක් ආකාරයෙන් පැතිරයාම සිදුවෙනවා. මෙලෙස ඇයව සමාජයේ බොහෝ මිනිසුන්ගේ අතකොළුවක් බවට පත්වෙනවා. ඇයව සමාජය තුළින් ඇගේ ජීවිතය, ඇගේ ශරීරය මුදලට තක්සේරු කිරීමට මෙම සමාජය යොමු වීම මත සමාජයේ විෂම ගතිපැවතුම් ගීතය හරහා මිනිසුන්ට පසක් කරවීමට වොල් නානායක්කාර සමත් වී තිබේ. මෙවැනි කාන්තාවකගේ අභ්‍යන්තරය, සිතිවිලි ඇයව සොයා පැමිණෙන කාමාතුරයන්ට නොවැටහේ. ඇගේ වේදනාව මතින් ඔවඅන් ඇයව සෙමින් තමාගේ අවශ්‍යතාවයන්ට පමණක්ම යොදාගන්නට තරම් අමානුෂික වීම නිතැනින්ම කණගාටුවට කරුණකි. ඇගේ රූමත්කමට වශීවන මිනිසුන් ඇයගේ ජීවිතයේ වටිනාකම මුදලට යට කිරීමට තරම්ම සමාජය කුරිරු වී තිබේ.

ගව්වක් ඉහළක ගොණුකොට රඳවා
පොපියන දෙතොලක් එහි රැන්දු

 ඈ පිළිබඳ මෙලෙස මිතුරන්ගෙන් දැනගත් පිරිමින් ගව්වක් ඉහළට බලාපොරොත්තු තබාගෙන තමා වෙතට පැමිණෙන බව ගීත රචකයා පවසයි. මේ අනුව පැවසෙන්නේ ඇයගේ පහසට නතු වූ ඇය පිළිබඳ ඇයගෙන් ලැබෙන සුවය පිළිබඳ අන් අයට පැවසීම නිසා ඔවුන්ද එම පහස සොයා ඇය පිළිබඳ විශාල බලාපොරොත්තු රාශියක් තබාගෙන පැමිණෙන බවයි. කාන්තාවකගේ ශරීරයකට ලොල් බඳින සමාජයක නිරුවත මෙමගින් පැහැදිලි වේ.

අහසක් ගුගුරා කළුවක් වපුරා
ඒ හා මුසුවුණු වැහි බිංදු

 මේ ආකාරයට ඇය පිරිමින් අතර අතින් අතට යමින් ගණිකා වෘත්තියේ නිරත වන්නේ තම හෘදසාක්‍ෂියට එකගව නොවේ. ඇය මෙම ක‍්‍රියාවට අකමැති වුවත්  සිදුකිරීමට බලපාන ප‍්‍රධානතම සාධකය වන්නේ තමන්ගේ සහ දරුවාගේ යම් යම් හැලහැප්පීම් නිසාවෙනි. ජීවිතයක් ජීවත් කරවීමට නොහැකි තරම් ඇය මෙලොව අසරණ වන විට තමාගේ ජීවිතය බිලිදී හෝ තම දරුවාගේ ජීවිතය මල්ඵල ගැන්වීමට මව්වරුන් නිරන්තරයෙන් වෙහෙසෙයි. ඇයට මුළු ජීවිත කාලය පුරාම කදුළු බිදු වගුරුවමින් ජීවත් වීමට සිදුවෙයි. සෞන්දර්යාත්මක ප‍්‍රවේශය තුළ සහෘද පේ‍්‍රක්‍ෂකයාගේ හදවතට ගැඹුරු අර්ථයක් ලබාදීම සාර්ථක නිර්මාණයක ප‍්‍රබල සාධකයකි. එය මෙමගින් මනාව අර්ථවත් වේ.

ඈ ගෙන යද්දී නටඹුන් අතරින්
තවකෙක් ඈ වෙත හද රැන්දු

 මෙමගින් අර්ථනිරූපණය වන්නේ පැමිණෙන පුද්ගලයින්ගෙන් එක් අයෙක් ඇසුරු කර අවසන් වූ සැනින් ඇයගේ ඇසුර බලාපොරොත්තුවෙන් තවත් අය පැමිණෙන බවයි. මේ ආකාරයට ඇයට තම ජීවිතය ගැටගසා ගැනීමට මිනිසුන් රාශියකගේම ආශාවන් පිරිමැසීමට සිදු වේ.

හදවිල ඉපදුණු කැකුළක් නොකලට
නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා

 ඇගේ මෙම රැුකියාව නිසා අතුරු ප‍්‍රතිඵල විදීම දියණියකට සිදුවීම සාමාන්‍ය කරුණකි. මව වැරදි කළොත් දියණිය යන්නේද ඒ මගමය යන්න සාම්ප‍්‍රදායික මතයක් පවතී. එම නිසා දැරියට සිදුවන අවමානය නැති කරන්න තමාගේ එකම දියණිය ඈතකට යවන්නට මෙම කාන්තාවට සිදුවනවා. මවකට දස මසක් කුස දරා මෙලොවට බිහිකර අවුරුදු 5ක් පමණ රුධිරය කිරට හරවා ඇතිදැඩි කළ දරුවා තරම් මේ ලෝකේ කිසිම සම්පතක් ඇයට නොවටි. එම නිසා ඇය වෙනුවෙන් මව මෙම පියවර ගනු ලබයි. මේ නිසා දියණියට අකාලයේ තම මව අතහැර ඈතකට යාමට සිදුවනවා. මේ ගීතය පුරාවටම රසිකයා සංවේදනාවට පත්කිරීමට රචකයා සමත් වී ඇත. දරුවකු බිහිකිරීමට යනවිට මවක් සාමාන්‍යයෙන් මිනිස් සිරුරට දරාගත හැක්කේ 45 ෘැක වේදනාවක් පමණි. නමුත් දරුප‍්‍රසූතියකදී මවකට දැරීමට සිදුවන වේදනාව 57 ෘැක ක් පමණ වේ. එය මිනිස් සිරුරක අස්ථි 20ක් පමණ එකවර බිඳීයාමේදී දැනෙන වේදනාවට සමාන වේ. ඒ වගේම තමා නිසා තම එකම දියණියගේ ජීවිතය අකාලයේ විනාශ වී යාමට ඇය ඉඩ නොදෙයි. එම නිසා වේදනාවෙන් වුවද ඇය මෙම තීරණය ගෙන තිබේ.

මිහිලිය තෙත්කොට ගිලිහුණු කඳුලක්
සත් සමුදුරකට මුහුව ගියා

       ඇය වේදනාව සගවා, කඳුල යටපත් කරගෙන තම රත්තරන් දුවණිය තමාගෙන් වෙනතකට පිටත් කර හැරීමට කටයුතු කරනු දක්නට ලැබේ. ඒ වගේම කවියා දක්වන පරිදි ඇගේ ජීවිතය දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන් පමණක්ම පිරුණු නවාතැන්පලක් බවට පත්ව ඇති බවත්, ඇගේ දියණියගේ වෙන්වීම තවත් එක් වේදනාවක් පමණක් බවත් කවියා පවසයි. කඳුලක් සත් සමුදුරට එක් වනවා වගේ ඇගේ දුක් සමුදායෙන් එක්දෙයක් බවට ඇගේ දියණිය ඈතට යැවීමට සිදුවීම දක්වන්න පුළුවනි. ගීතයක සෞන්දර්යාත්මක පැතිකඩ නිරූපණය වීමට එහි තිබිය යුතු වටිනා අන්තර්ගතයක් වන්නේ එම ගීතයෙහි යථාර්ථය දැක්වීමයි. මෙම ගීතය සමාජයක පිළිඹිඹු කරන කැඩපතක් බවට හැඳින්විය හැකිය.

ඔබට උරුම වූ රිදුණු තැවුණු හද
එක්ටැම් මැදුරක කවුළු අරා
රුවන් විමානක පියඹා එනතුර
ැපොපියන හදවත සිටි බලා...//

      මෙම කාන්තාව තම දියණිය තම ජීවිතයෙන් ඈත්කොට වෙනතකට යවා තම වෘත්තියෙන් ලැබෙන ආදායමෙන් දියණියට පූර්ණ වශයෙන් උසස් අධ්‍යාපනය ලබා දීමට කටයුතු කරයි. ඒ වගේම දියණිය මවගෙන් දුරස් වුවද අධ්‍යාපන කටයුතු සාර්ථක ලෙස නිම කිරීමට සමත් වන බව කවියා පවසයි. ඒ වගේම තමාගේ යෞවන ජීවිතය අකාලයේ දිය කර හරිමින් තම දුවණියගේ අනාගතය සාර්ථක කිරීමට කාන්තාව උපරිම වෙහෙසක් ගනී. එලෙස කැපකිරීමක් කළ මව නැවත තම දියණියගේ ආගමනය බලාපොරොත්තු සහගතව දෑස අයාගෙන බලාසිටිමට පෙළඹේ. මවකගේ දරුදුක යනු,

  පුතු සෙනෙහෙ නම් සිවිය විද
  සමට වැද... සම් විද මසට වැද...
  මස විද නහරට වැද
  නහර විද ලේ වලට වැද...
  ලේ විද ඇටට වැද... ඇට විද
  ඇට මිදුළු වලට වැද...නිදන්ගතව
  වේදනා ගෙන දෙන්නකි

යනුවෙන් හඳුන්වා දිය හැකිය. ඹ්නෑම මවක් පියෙක් දරුවෙකු උස් මහත් කොට තමන්ට තම ජීවිතය අවිනිශ්චිත තත්වයට පත්වන විට තම දරුවන්ගේ හයියෙන් නැගීසිටිමට බලාපොරොත්තු සහිත දෑසින් යුතුව ජීවත් වෙයි. මේ මවත් එසේමය. ඇයත් තම දියණිය තමා වෙසෙන මේ දුක්බර පරිසරයෙන් මුදවාගැනීමට පැමිණෙන තුරු නෙත් අයාගෙන බලා සිටියි. තම මුළු ජීවිතයම දරුවා වෙනුවෙන් කැපකරන මෙම මව පිළිබඳ රසික සිත් තුළ දයානුකම්පාවක් ඇති කිරීමට වොලී නානායක්කාර සමත් වී තිබේ. මේ ආකාරයට මෙම ගීතය සෞන්දර්යාත්මකව විග‍්‍රහ කිරීමට පුළුවනි. මෙය එක්තරා පැතිකඩක් පමණි. ජීවිතය දෙස විවිධාකාරයෙන් බලන ඇස් දාහක් තුළ හැගීම්, දැනීම් අවබෝධ කරගැනීමද ඒ ආකාරයෙන්ම විවිධව පවතී. මෙම ගීතය සෞන්දර්යාත්මක ගුණයෙන් සමන්විත අංගසම්පූර්ණ අර්ථයන් බහුල ජීවිතයේ යථාර්ථය වටහා දීමට සමත් උසස් ගණයේ කලාත්මක නිර්මාණයකි.

 ”සඳකඩ පහනක කැටයම් ඔපලා” මෙම ගීතය අරුත් පිරි ගීතයකි. මෙම ගීතයට විවිධ අර්ථකථනයන් සපයා තිබේ. එ් අතරින් මෙය මාතර ආච්චි චිත‍්‍ර පටයේ අඩංගු වන අතර මේ ගැන කියැවෙන අනෙක් අර්ථ දැක්වීම වන්නේ ප්‍රේම පුවතකි. යෞවනයේ පසුවන තරුණ යුවලකගේ ආදරය කැටිවුණු සෞන්දර්යාත්මක අර්ථ නිරූපණයක් මෙමගින් සිදුකරයි. මෙය ඉතාම සංකීර්ණ ගීත රචනයකි. මෙම ගීතයෙන් කියැවෙන අර්ථය සරලව දැක්වුවහොත් වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා විදේශගත වූ පසු වෙනත් තරුණයෙකු හා විවාහ වන ලෙසට තරුණියට ඇගේ පවුලෙන් දැඩි බලපෑමක් එල්ල වන අතර තරුණියටද අකමැත්තෙන් වුවද  එයට එකග වීමට සිදුවේ. කලකට පසු නැවත ලංකාවට එන තරුණයාගේ සිත ඇය කෙරෙහි එතකුදු දැල්වෙන ඇල්ම සහ පවතින විරහ වේදනාව මේ ගීතයට කැටි වේ.

      සඳකඩ පහණක් යනු ශෛලමය නිර්මාණයකි. මෙම තරුණයා ඔවුන්ගේ ආදරය මෙයට සමාන කරන්නේ ගලින් නෙලන කැටයම් නැවත නොමැකෙන නිසාවෙනි. ඒ තරම්ම ස්ථිර වූ විශ්වාසනීය පේ‍්‍රමයක් ඔහුගේ හදවතෙහි තැන්පත් වී තිබුණ බව මෙයින් ගම්‍යමාන වේ. මොහු අධ්‍යාපනය සඳහා රට හැරයන්නේ මෙම විශ්වාසනීය ආදරය හදවතෙහි තුරුළු කරගනිමිනි. ඒ තරමට ඔහු තමාගේ පේ‍්‍රමවන්තිය කෙරෙහි නොමැකෙන විශ්වාසයකින් පසුවිණ. එය ශෛලමය සඳකඩ පහනට උපමා කරන්නේ එම නිසාය. ඒ වගේම මෙහි ගැබ් වී තිබෙන පිවිතුරු, පූජනීය හා දැක්මද වටිනා අදහස් නිරූපණය කරයි. මෙම නිර්මාණය තරමටම ඔහුගේ ආදරයත් පරම, පවිත‍්‍ර පූජනීය වස්තුවක් බවට ඔහු සලකා තිබේ. සෞන්දර්යාත්මක අලංකාරයන් මෙයට යොදා තිබීම තවදුරටත් මෙහි වටිනාකම තීව‍්‍ර කිරීමට මග සලසයි.

     ”පාවෙන දේදුණු ලැගුම් ගනී” යන්නෙන් අදහස් වන්නේ ඔහුගේ මෙම අවංක ප්‍රේමය හුදෙක් පාවෙන දේදුන්න තරමටම වෙනස් වන සිතිවිල්ලත් බවට පත්වී ඇති බවයි. නමුත් විශ්වාසය මත පදනම් වන ආදරය මෙලෙස වෙනස් වී එ්කපාර්ශවීය වීම සහෘද හදවත් සංවේදනාවට පත් කිරීමට තරම් ප‍්‍රභල වී තිබේ.එදා පේ‍්‍රමය නිසා හදවතෙහි ඇති වූ කැලතීමෙන් හටගත් ආදරය නැමැති අකුරු වැල අද දියබුබුලක් වන් අස්ථිර තත්වයකට පත්වී ඇත. එහි පැවැත්මක් නැහැ. එය දිය බුබුලකට සමාන කරන්නේඑයක්ෂණිකව නැතිවී, විනාශ වී යන නිසාවෙනි. භාෂා රටාව සෞන්දර්යාත්මක ලක්‍ෂණයන්ගෙන් සමන්විත වේ.

යුගයෙන් යුගයක නොමියෙන දහනක
දිවියක පදනම මතුවෙද්දී
නොපෙනෙන ඈතක ඈ ගෙන යනවා
සියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී

      පේ‍්‍රමයෙන් බැඳුණු කාලපරිඡු්ඡේදය එක්තරා යුගයක් නම් පේ‍්‍රමය මුහුකුරා ගොස් විවාහ දිවියට එළැඹීම තවත් යුගයකි. ආදරයෙන් බන්ධනය වන සෑම යුවලකගේම එ්කායන පරමාර්ථය වන්නේ ඇය හෝ ඔහු සමග විවාහ දිවියට එළැඹ එක නිවසක පදිංචි වීමය. මෙය එතරම්ම අහිංසක ප‍්‍රාර්ථනයකි. නමුත් අහස උසට බලාපොරොත්තු පොදි බැද එක්වීමට පෙරුම් පුරන යුවලට වෙන්වී යාමට සිදුවීම කෙතරම් ශෝකජනක සිදුවීමක්ද? මෙලෙස වියෝවන්නට සිහිනෙන්වත් ඔවුන් සිහිනෙන්වත් නොසිතන්නට ඇත.  ” සියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී...” යන්න අර්ථ දක්වන්නේ පිපෙන්නට පෙර කැකුළු අවධියේම මැලවී යාමක් බඳුය. එ් වගේම ඔවුන් පිළිබඳ මානුෂීය නොසිතා වැඩිහිටියන් පෙම්වතිය වෙන තරුණයෙකුට විවාහ කරදී පෙම්වතාගෙන් ඈත් කරනු ලැබ තිබේ.

දහසක් පෙති මත රහසක් කොඳුරා
තුඩින් තුඩට ගෙන යන බිංදු
ගව්වක් ඉහළක ගොණුකොට රඳවා
පොපියන දෙතොලක් එහි රැන්දු

 මී මැස්සා උදේ පාන්දර සිට මලක් මලක් සොයා පියඹා ගොස් සුවහස් මල්පෙති මත දැවටෙමින් එකතු කරගන්නා මී පැණි ටිකෙන් ටික රැුස් කරගනිමින් වදය වෙත ගෙනගොස් ඒතුළ තැන්පත් කරයි. එලෙස අපමණ වෙහෙසක් දරමින් එක්රැුස් කළ වදය බඳින්නේ ගව්වක් පමණ ඉහළ ස්ථානයකය. එසේ ඉහල ස්ථානයක වටිනා නිර්මාණයක් කරන්නේ කිසිවෙකුගෙන් සතුරු පීඩාවක් නොවීමට අවශ්‍ය පාරිසරික සාධක ඇති බැවිනි. මේ ආකාරයට පේ‍්‍රමවන්තයාද කටයුතු කරයි. මී මැස්සාට උපමා කරන ඔහුද කි‍්‍රයා කරන්නේ මෙලෙසටයි. එසේ සිය පේ‍්‍රමය මල්ඵල දකිනු වස් එයට අදාල වන සම්පත් අධික වෙහෙස මහන්සියක් වී එක් රැුස් කරන්නේ තම ආදරවන්තිය හා සතුටින් කල් ගෙවීමේ මූලික වූ පරමාර්ථය මූලික කරගනිමිනි. ඒවාට ඔහු ලොබ බදින්නේ ආශා කරන්නේ මේ හේතුවෙනි. පරිසරයේ ප‍්‍රායෝගික ක‍්‍රියාවන් සෞන්දර්යාත්මකව පේ‍්‍රමවන්තයෙකුගේ ජීවිතයට සමාන කිරීම විශිෂ්ඨ නිර්මාණශීලි ගුණයකි.

අහසක් ගුගුරා කළුවක් වපුරා
ඒ හා මුසුවුණු වැහි බිංදු
ඈ ගෙන යද්දී නටඹුන් අතරින්
තවකෙක් ඈ වෙත හද රැන්දු

 මෙම ගීතය සඳහා නිරන්තරයෙන්ම සෞන්දර්යාත්මක ගුණයෙන් හෙබි අර්ථයන් ගැබ් කර තිබේ. මෙමගින් අදහස් වන්නේ කළුවක් අහස පුරා පැමිණ ගෙරවීම අමිහිරි අත්දැකීමකි. මන්ද එසේ වහින වැස්ස මී පැණි වල ගුණය බාල කරනු ලබයි. එ් අනුව ඔහු දුක් මහන්සියෙන් හරිහම්බ කරගන්නා ලද සම්පත්ද විනාශ වී යන බවය. නැතිනම් එහි වටිනාකමක් පිළිබඳ අවශ්‍යතාවක් ඔහුට අවශ්‍ය නොවන බවයි. කෙසේවෙතත් ඔහුගේ පේ‍්‍රමයට බාධා ඇති වේ. ඔහුගේ පේ‍්‍රම වෘතාන්තය නටඹුනක්ම පමණක් වී තිබේ. ඔහුගේ තැනට වෙනත් පිරිමියෙකු නැතිනම් ඔවුන්ගේ ආදරණීය පේ‍්‍රම ලෝකයට තවකෙකුගේ ආගමනයක් සිදුවේ. මෙය මනා ලෙස අර්ථ නිරූපණය කරනු ලබයි.

හදවිල ඉපදුණු කැකුළක් නොකලට
නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා
මිහිලිය තෙත්කොට ගිලිහුණු කඳුලක්
සත් සමුදුරකට මුහුව ගියා

      පේ‍්‍රමය නැමති මල් කැකුළ ගසෙහි මෝදු වී කල්බලා පිපෙන්නට පෙර නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා ඇත. ඒ අනුව ඔහුගේ ආදරය යථාර්ථයක් නොකොට හුදෙක් හීනයක්ම පමණක් කොට එය උපන්් තැනම විනාශයට පත් කොට තිබේ. ඒ වගේම එය නොපෙනෙන ඈතකට යවා තිබේ. මෙය මිහිකත පවා නුහුලන වියෝ දුකකි. ඔහුගේ මේ වියෝවෙන් දෑසින් කඩාහැලෙනා කදුළු බිඳු සත් සමුදුර කරා ඇදී යන බවත්, එය මහ සමුදුරට මුසු වූ කල කිසිවෙකුට සොයා වෙන්කල නොහැකි වනවා සේම ඔහුගේ හදවත තුළ දැවෙන වියෝගින්න කිසිවෙකුට හඳුනාගැනීමට නොහැකිවීම ඔහුගේ ජීවිතයේ ඔහු ලද අභාග්‍යයකි.

ඔබට උරුම වූ රිදුණු තැවුණු හද
එක්ටැම් මැදුරක කවුළු අරා
රුවන් විමානක පියඹා එනතුරු
පොපියන හදවත සිටි බලා...

      අවංකව තම පෙම්වතියට සෙනෙහස දැක්වූ පෙම්වතාගේ හදවත එක්ටැම් මැදුරක් බව කවියා පවසයි. එහි බලාපොරොත්තු නැමති කවුළු පියන් පත් විවර කොට තිබේ. ඇය වෙසෙන ලොව තවත් විමානයක් විය යුතු යැයි ඇගේ යහපතම පතන ඔහු සිතයි. පේ‍්‍රමවන්තයාගේ පොපියන හදවත ඇය වසන රුවන් විමානෙන් පියඹා එනතුරු බලා හිදී. ඔහුගේ හදවත එක්ටැම් ගෙයක් ලෙස කවියා දක්වන්නේ ඔහු නැවත ආලයක් නොපතන බවයි. ඔහු තම වෙන්ව ගිය පෙම්වතිය පිළිබඳ පමණක්ම සිතමින් කාලය ගතකරයි. එහෙත් ඔහු සැමදාම බලාපොරොත්තු දෑසින් පසුවන බව රසිකයාට පසක් කරයි. ඒ වගේම නිරන්තරයෙන්ම ඇගේ සෞභාග්‍යමත් අනාගතය පිළිබඳවම ආශිර්වාද සපයන ඔහු අවසන පවසන්නේ රුවන් විමානෙහි ජීවිතය අවසන් වුණු දාට එය කැඩි බිඳී විනාශ වූ දිනයක තමාගේ හදවත තවමත් ඇය වෙනුවෙන් බලාගෙන සිටින බවයි. සෞන්දර්යාත්මක ලක්‍ෂණ මනා ලෙස ගීතයට ඇතුලත් කරමින් එහි වටිනාකම තවදුරටත් ඔපවත් කිරීමට සමත් වේ.
 එ් අනුව සඳකඩ පහණක ගීතය අපූර්ව වූ අරුත් සහිත ගීතයක් ලෙස හඳුන්වාදීමට පිළිවන. එය ප‍්‍රබල ගණයේ ගීත නිර්මාණයකි. ප‍්‍රථම සිව්කුළුඳුල් නිර්මාණයක් ලෙස රසිකයන්ට පිදෙන අපූර්ව තිළිණයක් ලෙස මෙම කලා නිර්මාණය පෙන්වාදීමට පුළුවන්ය. එය වදනින් වදන සීරුවෙන් අමුණමින් කැටයම් කළ පිරිපුන් සඳකඩ පහනකි.
ගීතය

සඳකඩ පහනක කැටයම් ඔපලා
පාවෙන දේදුණු ලැගුම් ගනී
කැලැතුණු රසයක පැන ආ බුබුලක්
අකුරු වැලක් දෙහදක ලියැවේ
යුගයෙන් යුගයක නොමියෙන දහනක
දිවියක පදනම මතුවෙද්දී
නොපෙනෙන ඈතක ඈ ගෙන යනවා
සියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී...//
දහසක් පෙති මත රහසක් කොඳුරා
තුඩින් තුඩට ගෙන යන බිංදු
ගව්වක් ඉහළක ගොණුකොට රඳවා
පොපියන දෙතොලක් එහි රැුන්දු
අහසක් ගුගුරා කළුවක් වපුරා
ඒ හා මුසුවුණු වැහි බිංදු
ඈ ගෙන යද්දී නටඹුන් අතරින්
තවකෙක් ඈ වෙත හද රැුන්දු...//
හදවිල ඉපදුණු කැකුළක් නොකලට
නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා
මිහිලිය තෙත්කොට ගිලිහුණු කඳුලක්
සත් සමුදුරකට මුහුව ගියා
ඔබට උරුම වූ රිදුණු තැවුණු හද
එක්ටැම් මැදුරක කවුළු අරා
රුවන් විමානක පියඹා එනතුරු
පොපියන හදවත සිටි බලා...//

අධ්‍යක්‍ෂණය  - සතිස්චන්ද්‍ර එදිරිසිංහ
ගීත රචනය  - වොල් නානායක්කාර
සංගීත අධ්‍යක්‍ෂණය - වික්ටර් රත්නායක
ගායනය  - සුනිල් එදිරිසිංහ


සෞන්දර්යාත්මක ගීත විචාරය
      මානව සිත සනහාලන, ජීවිතයේ දෛනික කාර්යබහුල පීඩනයෙන් තරමක් දුරස් වී ඇත. ලොවකට පියාඹා යෑමට හැකියාව ඇත්නම් එය අප ලද භාග්‍යයකි. නමුදු එය ප‍්‍රායෝගිකව කළ නොහැකි මුත් තම හැඟීම්, ආකල්ප මගින්  ලෝකයේ  ඕනෑම ස්ථානයකට මනසින් යෑමට හැකිය. පවතින කරදරකාරී පරිසරයෙන් මිදී නිසංසල පරිසරයක සුන්දරත්වය විඳීමට හැකිනම් එය කොතරම් අපූර්ව ද? මේ ආකාරයට අපූරු සිතිවිලි පහළ වන හදවත් වල නිරායාසයෙන්ම ගී සිතිවිලි ජනිත වේ. එය පිරිසිදු උල්පතකට ජලය උණනවා හා සමානය.
      මෙලෙස ගී සිිතිවිලි වචනයට පෙරලීම මගින් මුළු මහත් ලෝකයම අපූර්වතම නිර්මාණයකින් පෝෂණය කිරීමට හැකියාව ලැබේ. එයට අපූරු නිර්මාණ ගුණයෙන් පෝෂණය වූ තනුවක් යොදා ගනිමින් ශාස්ත‍්‍රීය සිත් සනහාලන සහෝදරයෙකුගේ මිහිරි හඩින් ගායනය කිරිීම මගින් මෙහි පවතින ගුණාත්මකභාවය තීව‍්‍ර වී යයි. එවන් ගීත රාශියක් ලෝකයේ විවිධ මාධ්‍යයන් මගින් විවිධ වූ අදහස් පලකරමින් ඔවුන්ගේ සිත් ප‍්‍රබෝධමත් කරයි. මෙම ගීත නිර්මාණයන් සත්‍ය සිදුවීමක්, දුටුව දසුනක්, ඇසූ වදනක්, අත්දැකීමක්, ශෝකයක්, වේදනාව, ආදරය, පළිගැනීම, පරිත්‍යාගය යන සෑම හැගීමක්ම සංතර්පනයට ලක්කරයි. ඒ වගේම දෙමව්පියන්ගේ ගුණ වර්ණනාවන් තුළින් පුද්ගල සන්තානය සංවේදිමත් කිරීමට තරම් දක්‍ෂ නිර්මාණ බිහි වී තිබේ.
      මෙම ගීත කලාව මගින් සිදුවන නිරූපණය කෙරෙන තවත් පැතිකඩක් වන්නේ සමාජයේ පවතින ගැටළුකාරී තත්වයන්ය. ඒ වගේම සමාජයේ පවතින විෂමකාරීත්වය නිසා අසරණ වන පිරිස පිළිබඳ අපූර්ව වචන වලින් සහෘද සන්තානය ස්පර්ෂ කිරීමට ගීතයනට ප‍්‍රබල හැකියාවක් තිබේ. මෙවැනි ගීත වල අපූර්ව සෞන්දර්යයක් ගැබ් වී තිබේ. එය ගීත රචකයාගේ මනෝභාවයට අනුව සිදු වේ. බොහෝ ශාස්ත‍්‍රීය අරුත්බර ගීත වර්තමානය වන විට නිර්මාණය නොවන තරම්ය. එහි වචන, සංගීතය, පදමාලාව ඝෝෂාකාරී ස්වභාවයකින් යුක්ත වේ. මෙවැනි ගීත දෙසවන් පීඩාවට පත් කරන අතර කිසිදු හරයක්ද අන්තර්ගත නොවේ. එවැනි ගීතයක් තුළ කිසිදු සෞන්දර්යාත්මක පැතිකඩක්ද අන්තර්ගත නොවේ. එය හුදෙක් නිෂ්ඵල ප‍්‍රලාපයක්ම පමණකි. ඒවායෙහි මතුපිට මෙන්ම අභ්‍යන්තරයද අර්ථ ශූන්‍ය වේ.
      එහෙත් පැරණි ජනප‍්‍රිය ශාස්ත‍්‍රීය ගීත තුළ මතුපිටින් පෙනෙන දේට වඩා අභ්‍යන්තරයේ ගැබ්ව තිබෙන අර්ථය ඉතාම ගැඹුරුය. මෙවැනි සෞන්දර්යාත්මක නිර්මාණ කොතෙක් නව නිර්මාණ පැමිණියද සහෘද හදවත් තුළ නොමැකෙන මතක සටහනක් බවට පත් කිරීමට සමත්ව තිබේ.ඉහතින් සදහන් කළ ගීත නිර්මාණයන්ට පාදක වූ එක් සාධකයක් ලෙස සමාජ විෂමතාවයෙහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස අසරණ වන ජන ඛාණ්ඩ පිළිබඳව පැහැදිලි කලා. ඒ අතරින් බොහෝ දුරට සමාජ අකර්මන්‍යතාවයේ ගොදුර බවට පත් වී තිබෙන්නේ කාන්තාවය. එදා මෙන්ම අදද ඇය සමාජය ඉදිරියේ කාගේත් උපහාසයට ලක් වීම සුලබ කරුණකි. එය දියුණු සමාජයකට එතරම් ගැලපෙන කරුණක් නොවේ. ඇය විටෙක දියණියක, මවක, බිරිඳක චරිතය නිරූපණය කරමින් මුළු මහත් ලෝකයක් ස්වයංපෝෂිත කරමින් ලෝකයේ මිහිපිට පැවැත්ම රඳා පැවැත්මට තම රුහිරය කිරි කරමින් ජීවිතය ලබාදීමට කැපවූ ඇයම සමාජයේ අවලංගු කාසියක් බවට පත්වන බව ගී පද රචකයන් තම තෙළිතුඩ හසුරුවමින් ප‍්‍රකාශ කරනු ලබයි. ගෙදර බුදුන් නමින් හඳුන්වන ඈ කෙතරම් වටිනා සම්පතක්ද යන්න මෙන්ම ඇය පූජනීයත්වයෙහි ලා තබා වන්දනාමාන කළ හැකි චරිතයක් බවට කවියා ඔහුගේ පිවිතුරු, නිර්මල වදනින් අර්ථවත් කර තිබේ. මෙලෙස මවකගේ ගුණවර්ණනාව පිළිබඳව නොයෙකුත් නිර්මාණයන් බිහි වී තිබේ. එවන් මවකගේ ශෝකාලාපයක් පිළිබඳ කියැවෙන අපූර්වතම නිර්මාණයක් හැත්තෑව දශකයේ මුල් භාගයේ සිට මෙරට රසික සිත් සවන්පත් සනහාලීමට සමත්විය.
     මෙම ගීතය  ”සඳකඩ පහනක කැටයම් ඔපලා” වේ. මේ තුළින් මතුපිටින් ගම්‍යමාන වන කාරණයට හාත්පසින්ම වූ අභ්‍යයන්තර ගැඹුරු අර්ථයක් නිරූපණය කිරීමට ගීත රචකයා ගත් උත්සාහය ඉතාම සාර්ථකත්වයට පත් වී තිබේ. මෙම ගීතයේ රචනය වොලී නානායක්කාරයන් විසින් නිර්මාණය කරන ලදී. මෙය ඔහුගේ ප‍්‍රථම ගීත රචනය වීම ඉතාම ඇගයීමට ලක් කල යුතු කරුණකි. මන්ද මෙම ගීතය සහෘද රසිකයන් ඉතාම ආශාවෙන්, ආදරයෙන්, හැගීම්බරව පිළිගත් නිර්මාණයක් වීම නිසාවෙනි. එමෙන්ම මෙම ගීතය ඉතාම සංවේදී අර්ථ නිරූපණයක් අන්තර්ගත කිිරීමට ඔහු සමත් වී තිබේ. ඒ වගේම ගීතයක් ජනප‍්‍රිය වීමට එහි සංගීතය ප‍්‍රබල ලෙසම දායක වී තිබේ. සංගීතය සහෘද පේ‍්‍රක්‍ෂයා සෞන්දර්යෙන් මනමෝහනයට පත් කිරීමට සමත් කල අංගයකි. එය මනා ලෙස මෙම ගීතයට අනුචිත වන පරිිදි නිර්මාණය කිරීමට වික්ටර් රත්නායකයන් සමත් වී ඇත. මෙය ඔහුගේ පළමු ගීත අධ්‍යක්‍ෂණය වීම වටිනාකම තවදුරටත් තීව‍්‍ර කරයි. එමෙන්ම ගීතයද පද රචනය, සංගීතය පමණක් නොව ගීතයට සාධාරණයක් කිරීමට ශාස්ත‍්‍රීය පැහැදිලි සෞන්දර්යාත්මක මනෝභාවයකට රසිකයා ගෙනයාමට සමත් හඩකින් ගීතය ගායනය කිරීම මත ගීතයේ වැදගත්කම තවදුරටත් පසක් වේ.
   ”සඳකඩ පහනක කැටයම් ඔපලා” ගීතය ප‍්‍රතිභාපූර්ණ ගායක සුනිල් එදිරිසිංහයන්ගේ ද ගායන ප‍්‍රවේශයට තැබූ පළමු අඩිතාලම වේ. ඒ වගේම මේ ගීතය ‘මාතර ආචිචි◊’ චිත‍්‍රපටියේ අන්තර්ගත වූ ගීතයක් බවට සඳහන් වේ. මෙහි තිබෙන විශේෂත්වය වන්නේ මෙය සතිස්චන්ද්‍ර එදිරිසිංහයන්ගේ පළමු චිත‍්‍රපට අධ්‍යක්‍ෂණයේ පුනරාගමනය වීමයි. මේ කාරණයන් එකිනෙකට සංසන්දනය කළවිට වැටහෙන්නේ මෙය සිව්කුළුඳුල් නිර්මාණයක් බවයි. මෙය ඔවුන්ගේ පළමු පුනරාගමනය වුවද අතිවිශිෂ්ඨ නිර්මාණයක් සුවහසක් රසිකයන්ට තිළිණ කිරීමට ඔවුන් සමත් වී ඇත.
       ඕනෑම ගීතයකට මූලපාදක සිදුවීම මෙන්ම රසිකයන් එය වැළඳගන්නා ආකාරය විවිධය. ඇතැම් ගීතයන්ට විවිධ සාධක බලපාන අතර පුද්ගලයන් එකිනෙකට විවිධ වන නිසා ඔවුන් සිතන පතන ආකාරයද එකිනෙකාට විවිධාකර වේ. මේ නිසා පේ‍්‍රක්‍ෂකයන් මෙම ගීතය ඔවුන්ගේ සිතැඟි පරිදි විචාරය කිරීමට ක‍්‍රියාකරයි. ඒ අනුව මෙම ගීතය සඳහාද ප‍්‍රධාන අර්ථකථනයන් ද්විත්වයක් සපයා ඇත. ඒ වගේම විවිධ පුද්ගලයන්ගේ නිර්මාණයක රසය තම තමන්ට රිසි පරිදි හෝ තම තමන් සතු පරිකල්පන ශක්තිය මත කෙනෙකුට තීරණය කළ හැකිය. නමුත් මෙය තුළින් එම ගීතයට යම් අසාධාරණයක් වුවද වීමට ඉඩ සැලසේ. කෙසේ වුවද මෙහි පවතින එක් සෞන්දර්යාත්මක අධ්‍යයනයකට යොමු වෙමු.
      යම්කිසි නිර්මාණයක් සෞන්දර්යාත්මක ගුණයෙන් ඔපවත් වීම සඳහා බලපානු ලබන සාධක කිහිපයකි. ඒ අතරින් එම නිර්මාණයේ අර්ථය, දැක්ම  පදනම් වූ මූලබීජය, අලංකාරත්වය, එහි ගැබ් වී තිබෙන වැදගත්කම, අන්තර්ගත කොට පවතින රසයන්, ආකර්ශණ ශක්තිය, රසිකයා අමන්දානන්දයට පත්කළ හැකිවීමට බලපානු ලබයි. මෙය හුදෙක් පදමාලාවක් පමණි. එයට සංගීතය සහ ඉහත සඳහන් කරුණු එක්කල තැන එය විශිෂ්ඨ කලා නිර්මාණයකි. මැණිකක් ඔපවත් කර එහි වටිනාකම තීව‍්‍ර කරගන්නා සේ මෙහිද වටිනාකම එසේ දියුණු කරගත හැක. මෙසේ කියන්නා වූ සෞන්දර්යාත්මක සාධකයන්ගෙන් මෙම ගීතය පරිපූර්ණ වී තිබේ.

      සඳකඩ පහණ යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ කලාකරුවෙකු අතින් නිර්මාණය වන අපූරු නිර්මාණයකි. මෙම නිර්මාණය ලාංකීය ජනතාවට ඉතාම වටිනා පූජනීය වස්තුවකි. මෙය ඈත අතීතයේ  සිටම පූජනීය ස්ථානයන් හිදී දැකගැනීමට හැකි අනර්ඝ වූ කලා නිර්මාණයකි. මෙමගින් නිරූපණය වන අදහස් ගණනාවක්ම පවතී. ඇතැම් විද්වතුන් පවසන්නේ මෙම නිර්මාණය තුළින් නිවනට යන මග පෙන්නුම් කරන බවයි. මෙම ගීතයේද සඳකඩපහන ආරෝපණය කර තිබෙන්නේ සැම්යා නොමැති දියණියක සිටින රූමත් කාන්තාවකටයි. මෙහි ගැබ්වී තිවෙන සෞන්දර්යාත්මක ලක්‍ෂණ මෙම ගීතයේ වටිනාකම ඉතාම ඉහළ ස්ථානයකට ගෙන යයි.
      සඳකඩ පහන පූජනීය ස්ථානයන්හි ඉතා ගෞරවයට පත් වූ කලා නිර්මාණයක් වුවද එය දුහුවිලි සහිත පයට පෑගෙන නිර්මාණයක් වීම තුළින් අපූරු සන්නිවේදනයක් රසිකයාට සංජානනය කිරීමට වොලී නානායක්කාරයන් උත්සහ කර තිබේ.  ඒ අනුව මෙයින් අර්ථවත් වන්නේ මෙම කාන්තාව නැතිනම් මව මෙම විෂම සමාජය තුළ පයට පෑගෙන දුහුවිල්ලක් බවට පත් වී තිබෙන බවයි. මෙම සමාජයේ කාන්තාවට සැමියෙකුගේ ආරක්‍ෂාවක් නොමැතිව ජීවත් වීමට ඇති අසීරුභාවය මෙම පද පේලිය ඉතා අපූරුවට විග‍්‍රහ කර තිබේ.

”සඳකඩ පහනක කැටයම් ඔපලා
පාවෙන දේදුණු ලැගුම් ගනී”
       මෙලෙස මෙම සමාජයේ තනිවී සිටින මෙම කාන්තාවගේ ඇසුරට මිනිසුන් පැමිණෙන බව මෙම පද්‍යයෙන් අර්ථවත් වේ. පාවෙන දේදුණු යනුවෙන් උපමා කරන්නේ එම මිනිසුන්ය. කුඩා දියණියක් සිටියද මැය ඉතා රූමත්කමින් පරිපූර්ණ නිසා සමාජ අසාධාරණයන්ට ගොදුරු වීමට ඇගේ කැමැත්ත අකමැත්ත අවශ්‍යය නොවේ. මෙලෙස උපමා භාවිතා කරමින් රසික හදවත් සසල කිරීමට මෙම සෞන්දර්යාත්මක ලක්‍ෂණයන්ට හැකිවී තිබේ.

කැලැතුණු රසයක පැන ආ බුබුලක්
අකුරු වැලක් දෙහදක ලියැවේ.
මෙලෙස තහනම් ඇසුරකට යොමුවන විට මෙම ඇසුරේ තිබෙන කැලතුණු රසය දන්නේ පැමිණෙන මිනිසාත් ගැහැණියත් පමණි. මෙහි කැලැතුණු රසය යනු අසම්මත රසකට ලොල්බැදීම තුළ තිබෙන ගැටළුකාරී බවයි. සඳකඩ පහණත් කෙතරම් අනගි නිර්මාණයක් වුවත් එය පයට පෑගෙන සේ මෙම කාන්තාව කෙතරම් රූමත් වුවත් සමාජයේ ගැරහුමට භාජනය වේ. මේ සාමාජය තුළ වැන්දඹු හෝ සැමියෙකු නොමැති කාන්තාවක් දෙස බලන්නේ නරක ඇසිනි. මෙම කාන්තාවද සමාජය තුළ අසරණවීමකට ලක්වෙයි.
යුගයෙන් යුගයක නොමියෙන දහනක
දිවියක පදනම මතුවෙද්දී
නොපෙනෙන ඈතක ඈ ගෙන යනව
ාසියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී...//
 මේ ආකාරයට දිගින් දිගටම මිනිසුන් ඇසුරු කරන මෙම ක‍්‍රියාවෙහි යෙදෙන කාන්තාවගේ රැුකියාව ගණිකා වෘත්තිය බවට පත්වන්නේ නිරායාසයෙන්මය. ඇගේ ඇසුර සොයා පැමිණෙන මිනිසුන් ඇයව නිවසින් පිටට ගෙනයාමට පෙළඹේ. මෙම කාන්තාව දිනෙන් දින තමාව සොයාගෙන එන පිරිමින්ගේ ආශාව සංසිඳවීමට මෙලෙස ඔවුන් හා තනිවීමට නිවසින් පිටතට යන විට ඇගේ කුඩා දියණිය නිවසේ තනිවීම රසිකයන්ගේ ඇසට කඳුලක් ගෙනඒමට තරම් සංවේදී වේ. සෞන්දර්යාත්මක නිර්මාණයක දක්නට ලැබෙන ලක්‍ෂණයක් වන්නේ තම රසිකයාගේ හදවත තම නිර්මාණය තුළින් සන්වේදනාවට පත්කිරීමේ හැකියාවයි. එනම් ඉන්ද්‍රිය උත්තේජනයක් සාර්ථක නිර්මාණයකින් පිිළිඹිඹු විය යුතුය. මෙහිදී කැකුළක ට ආරෝපණය කර තිබෙන්නේ ඇයගේ දියණියයි. දියණියකට සිටින එකම මිතුරිය මවයි. ඇගේ දුක, සැප සියල්ලම පිළිබඳ සොයා බැලීම මවකගේ යුතුකමයි. නමුත් ඇයට තම දියණියට තමාගෙන් ඉටුවිය යුතු යුතුකම් පවා මේ මගින් මගහැරෙයි. මෙම අපූරු පණිවිඩය ගීත රචකයා විසින් තම රසිකයාට ලබාදීමට ගනු ලබන උත්සහය මෙමගින් මනාව පිළිඹිඹු වේ.

දහසක් පෙති මත රහසක් කොඳුරා
තුඩින් තුඩට ගෙන යන බිංදු
 ඇයව මේ ආකාරයට ඇසුරු කළ මිනිසුන් තමන්ගේ යහළුවන්ටත් ඇයව හඳුන්වාදීමට, ඇය ගැන තොරතුරු පැවසීමත් සිදුවෙනවා. මෙම කි‍්‍රයාවලියත් සමග ඇය පිළිබඳ ආරංචියක් රහසක් ආකාරයෙන් පැතිරයාම සිදුවෙනවා. මෙලෙස ඇයව සමාජයේ බොහෝ මිනිසුන්ගේ අතකොළුවක් බවට පත්වෙනවා. ඇයව සමාජය තුළින් ඇගේ ජීවිතය, ඇගේ ශරීරය මුදලට තක්සේරු කිරීමට මෙම සමාජය යොමු වීම මත සමාජයේ විෂම ගතිපැවතුම් ගීතය හරහා මිනිසුන්ට පසක් කරවීමට වොල් නානායක්කාර සමත් වී තිබේ. මෙවැනි කාන්තාවකගේ අභ්‍යන්තරය, සිතිවිලි ඇයව සොයා පැමිණෙන කාමාතුරයන්ට නොවැටහේ. ඇගේ වේදනාව මතින් ඔවඅන් ඇයව සෙමින් තමාගේ අවශ්‍යතාවයන්ට පමණක්ම යොදාගන්නට තරම් අමානුෂික වීම නිතැනින්ම කණගාටුවට කරුණකි. ඇගේ රූමත්කමට වශීවන මිනිසුන් ඇයගේ ජීවිතයේ වටිනාකම මුදලට යට කිරීමට තරම්ම සමාජය කුරිරු වී තිබේ.

ගව්වක් ඉහළක ගොණුකොට රඳවා
පොපියන දෙතොලක් එහි රැුන්දු
 ඈ පිළිබඳ මෙලෙස මිතුරන්ගෙන් දැනගත් පිරිමින් ගව්වක් ඉහළට බලාපොරොත්තු තබාගෙන තමා වෙතට පැමිණෙන බව ගීත රචකයා පවසයි. මේ අනුව පැවසෙන්නේ ඇයගේ පහසට නතු වූ ඇය පිළිබඳ ඇයගෙන් ලැබෙන සුවය පිළිබඳ අන් අයට පැවසීම නිසා ඔවුන්ද එම පහස සොයා ඇය පිළිබඳ විශාල බලාපොරොත්තු රාශියක් තබාගෙන පැමිණෙන බවයි. කාන්තාවකගේ ශරීරයකට ලොල් බඳින සමාජයක නිරුවත මෙමගින් පැහැදිලි වේ.
අහසක් ගුගුරා කළුවක් වපුරා
ඒ හා මුසුවුණු වැහි බිංදු
 මේ ආකාරයට ඇය පිරිමින් අතර අතින් අතට යමින් ගණිකා වෘත්තියේ නිරත වන්නේ තම හෘදසාක්‍ෂියට එකගව නොවේ. ඇය මෙම ක‍්‍රියාවට අකමැති වුවත්  සිදුකිරීමට බලපාන ප‍්‍රධානතම සාධකය වන්නේ තමන්ගේ සහ දරුවාගේ යම් යම් හැලහැප්පීම් නිසාවෙනි. ජීවිතයක් ජීවත් කරවීමට නොහැකි තරම් ඇය මෙලොව අසරණ වන විට තමාගේ ජීවිතය බිලිදී හෝ තම දරුවාගේ ජීවිතය මල්ඵල ගැන්වීමට මව්වරුන් නිරන්තරයෙන් වෙහෙසෙයි. ඇයට මුළු ජීවිත කාලය පුරාම කදුළු බිදු වගුරුවමින් ජීවත් වීමට සිදුවෙයි. සෞන්දර්යාත්මක ප‍්‍රවේශය තුළ සහෘද පේ‍්‍රක්‍ෂකයාගේ හදවතට ගැඹුරු අර්ථයක් ලබාදීම සාර්ථක නිර්මාණයක ප‍්‍රබල සාධකයකි. එය මෙමගින් මනාව අර්ථවත් වේ.
ඈ ගෙන යද්දී නටඹුන් අතරින්
තවකෙක් ඈ වෙත හද රැුන්දු
 මෙමගින් අර්ථනිරූපණය වන්නේ පැමිණෙන පුද්ගලයින්ගෙන් එක් අයෙක් ඇසුරු කර අවසන් වූ සැනින් ඇයගේ ඇසුර බලාපොරොත්තුවෙන් තවත් අය පැමිණෙන බවයි. මේ ආකාරයට ඇයට තම ජීවිතය ගැටගසා ගැනීමට මිනිසුන් රාශියකගේම ආශාවන් පිරිමැසීමට සිදු වේ.
හදවිල ඉපදුණු කැකුළක් නොකලට
නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා
 ඇගේ මෙම රැුකියාව නිසා අතුරු ප‍්‍රතිඵල විදීම දියණියකට සිදුවීම සාමාන්‍ය කරුණකි. මව වැරදි කළොත් දියණිය යන්නේද ඒ මගමය යන්න සාම්ප‍්‍රදායික මතයක් පවතී. එම නිසා දැරියට සිදුවන අවමානය නැති කරන්න තමාගේ එකම දියණිය ඈතකට යවන්නට මෙම කාන්තාවට සිදුවනවා. මවකට දස මසක් කුස දරා මෙලොවට බිහිකර අවුරුදු 5ක් පමණ රුධිරය කිරට හරවා ඇතිදැඩි කළ දරුවා තරම් මේ ලෝකේ කිසිම සම්පතක් ඇයට නොවටි. එම නිසා ඇය වෙනුවෙන් මව මෙම පියවර ගනු ලබයි. මේ නිසා දියණියට අකාලයේ තම මව අතහැර ඈතකට යාමට සිදුවනවා. මේ ගීතය පුරාවටම රසිකයා සංවේදනාවට පත්කිරීමට රචකයා සමත් වී ඇත. දරුවකු බිහිකිරීමට යනවිට මවක් සාමාන්‍යයෙන් මිනිස් සිරුරට දරාගත හැක්කේ 45 ෘැක වේදනාවක් පමණි. නමුත් දරුප‍්‍රසූතියකදී මවකට දැරීමට සිදුවන වේදනාව 57 ෘැක ක් පමණ වේ. එය මිනිස් සිරුරක අස්ථි 20ක් පමණ එකවර බිඳීයාමේදී දැනෙන වේදනාවට සමාන වේ. ඒ වගේම තමා නිසා තම එකම දියණියගේ ජීවිතය අකාලයේ විනාශ වී යාමට ඇය ඉඩ නොදෙයි. එම නිසා වේදනාවෙන් වුවද ඇය මෙම තීරණය ගෙන තිබේ.
මිහිලිය තෙත්කොට ගිලිහුණු කඳුලක්
සත් සමුදුරකට මුහුව ගියා
       ඇය වේදනාව සගවා, කඳුල යටපත් කරගෙන තම රත්තරන් දුවණිය තමාගෙන් වෙනතකට පිටත් කර හැරීමට කටයුතු කරනු දක්නට ලැබේ. ඒ වගේම කවියා දක්වන පරිදි ඇගේ ජීවිතය දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ගෙන් පමණක්ම පිරුණු නවාතැන්පලක් බවට පත්ව ඇති බවත්, ඇගේ දියණියගේ වෙන්වීම තවත් එක් වේදනාවක් පමණක් බවත් කවියා පවසයි. කඳුලක් සත් සමුදුරට එක් වනවා වගේ ඇගේ දුක් සමුදායෙන් එක්දෙයක් බවට ඇගේ දියණිය ඈතට යැවීමට සිදුවීම දක්වන්න පුළුවනි. ගීතයක සෞන්දර්යාත්මක පැතිකඩ නිරූපණය වීමට එහි තිබිය යුතු වටිනා අන්තර්ගතයක් වන්නේ එම ගීතයෙහි යථාර්ථය දැක්වීමයි. මෙම ගීතය සමාජයක පිළිඹිඹු කරන කැඩපතක් බවට හැඳින්විය හැකිය.
ඔබට උරුම වූ රිදුණු තැවුණු හද
එක්ටැම් මැදුරක කවුළු අරා
රුවන් විමානක පියඹා එනතුර
ැපොපියන හදවත සිටි බලා...//
      මෙම කාන්තාව තම දියණිය තම ජීවිතයෙන් ඈත්කොට වෙනතකට යවා තම වෘත්තියෙන් ලැබෙන ආදායමෙන් දියණියට පූර්ණ වශයෙන් උසස් අධ්‍යාපනය ලබා දීමට කටයුතු කරයි. ඒ වගේම දියණිය මවගෙන් දුරස් වුවද අධ්‍යාපන කටයුතු සාර්ථක ලෙස නිම කිරීමට සමත් වන බව කවියා පවසයි. ඒ වගේම තමාගේ යෞවන ජීවිතය අකාලයේ දිය කර හරිමින් තම දුවණියගේ අනාගතය සාර්ථක කිරීමට කාන්තාව උපරිම වෙහෙසක් ගනී. එලෙස කැපකිරීමක් කළ මව නැවත තම දියණියගේ ආගමනය බලාපොරොත්තු සහගතව දෑස අයාගෙන බලාසිටිමට පෙළඹේ. මවකගේ දරුදුක යනු,

  පුතු සෙනෙහෙ නම් සිවිය විද
  සමට වැද... සම් විද මසට වැද...
  මස විද නහරට වැද
  නහර විද ලේ වලට වැද...
  ලේ විද ඇටට වැද... ඇට විද
  ඇට මිදුළු වලට වැද...නිදන්ගතව
  වේදනා ගෙන දෙන්නකි
යනුවෙන් හඳුන්වා දිය හැකිය. ඹ්නෑම මවක් පියෙක් දරුවෙකු උස් මහත් කොට තමන්ට තම ජීවිතය අවිනිශ්චිත තත්වයට පත්වන විට තම දරුවන්ගේ හයියෙන් නැගීසිටිමට බලාපොරොත්තු සහිත දෑසින් යුතුව ජීවත් වෙයි. මේ මවත් එසේමය. ඇයත් තම දියණිය තමා වෙසෙන මේ දුක්බර පරිසරයෙන් මුදවාගැනීමට පැමිණෙන තුරු නෙත් අයාගෙන බලා සිටියි. තම මුළු ජීවිතයම දරුවා වෙනුවෙන් කැපකරන මෙම මව පිළිබඳ රසික සිත් තුළ දයානුකම්පාවක් ඇති කිරීමට වොලී නානායක්කාර සමත් වී තිබේ. මේ ආකාරයට මෙම ගීතය සෞන්දර්යාත්මකව විග‍්‍රහ කිරීමට පුළුවනි. මෙය එක්තරා පැතිකඩක් පමණි. ජීවිතය දෙස විවිධාකාරයෙන් බලන ඇස් දාහක් තුළ හැගීම්, දැනීම් අවබෝධ කරගැනීමද ඒ ආකාරයෙන්ම විවිධව පවතී. මෙම ගීතය සෞන්දර්යාත්මක ගුණයෙන් සමන්විත අංගසම්පූර්ණ අර්ථයන් බහුල ජීවිතයේ යථාර්ථය වටහා දීමට සමත් උසස් ගණයේ කලාත්මක නිර්මාණයකි.
 ”සඳකඩ පහනක කැටයම් ඔපලා” මෙම ගීතය අරුත් පිරි ගීතයකි. මෙම ගීතයට විවිධ අර්ථකථනයන් සපයා තිබේ. එ් අතරින් මෙය මාතර ආච්චි චිත‍්‍ර පටයේ අඩංගු වන අතර මේ ගැන කියැවෙන අනෙක් අර්ථ දැක්වීම වන්නේ ප්‍රේම පුවතකි. යෞවනයේ පසුවන තරුණ යුවලකගේ ආදරය කැටිවුණු සෞන්දර්යාත්මක අර්ථ නිරූපණයක් මෙමගින් සිදුකරයි. මෙය ඉතාම සංකීර්ණ ගීත රචනයකි. මෙම ගීතයෙන් කියැවෙන අර්ථය සරලව දැක්වුවහොත් වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා විදේශගත වූ පසු වෙනත් තරුණයෙකු හා විවාහ වන ලෙසට තරුණියට ඇගේ පවුලෙන් දැඩි බලපෑමක් එල්ල වන අතර තරුණියටද අකමැත්තෙන් වුවද  එයට එකග වීමට සිදුවේ. කලකට පසු නැවත ලංකාවට එන තරුණයාගේ සිත ඇය කෙරෙහි එතකුදු දැල්වෙන ඇල්ම සහ පවතින විරහ වේදනාව මේ ගීතයට කැටි වේ.
      සඳකඩ පහණක් යනු ශෛලමය නිර්මාණයකි. මෙම තරුණයා ඔවුන්ගේ ආදරය මෙයට සමාන කරන්නේ ගලින් නෙලන කැටයම් නැවත නොමැකෙන නිසාවෙනි. ඒ තරම්ම ස්ථිර වූ විශ්වාසනීය පේ‍්‍රමයක් ඔහුගේ හදවතෙහි තැන්පත් වී තිබුණ බව මෙයින් ගම්‍යමාන වේ. මොහු අධ්‍යාපනය සඳහා රට හැරයන්නේ මෙම විශ්වාසනීය ආදරය හදවතෙහි තුරුළු කරගනිමිනි. ඒ තරමට ඔහු තමාගේ පේ‍්‍රමවන්තිය කෙරෙහි නොමැකෙන විශ්වාසයකින් පසුවිණ. එය ශෛලමය සඳකඩ පහනට උපමා කරන්නේ එම නිසාය. ඒ වගේම මෙහි ගැබ් වී තිබෙන පිවිතුරු, පූජනීය හා දැක්මද වටිනා අදහස් නිරූපණය කරයි. මෙම නිර්මාණය තරමටම ඔහුගේ ආදරයත් පරම, පවිත‍්‍ර පූජනීය වස්තුවක් බවට ඔහු සලකා තිබේ. සෞන්දර්යාත්මක අලංකාරයන් මෙයට යොදා තිබීම තවදුරටත් මෙහි වටිනාකම තීව‍්‍ර කිරීමට මග සලසයි.
     ”පාවෙන දේදුණු ලැගුම් ගනී” යන්නෙන් අදහස් වන්නේ ඔහුගේ මෙම අවංක ප්‍රේමය හුදෙක් පාවෙන දේදුන්න තරමටම වෙනස් වන සිතිවිල්ලත් බවට පත්වී ඇති බවයි. නමුත් විශ්වාසය මත පදනම් වන ආදරය මෙලෙස වෙනස් වී එ්කපාර්ශවීය වීම සහෘද හදවත් සංවේදනාවට පත් කිරීමට තරම් ප‍්‍රභල වී තිබේ.එදා පේ‍්‍රමය නිසා හදවතෙහි ඇති වූ කැලතීමෙන් හටගත් ආදරය නැමැති අකුරු වැල අද දියබුබුලක් වන් අස්ථිර තත්වයකට පත්වී ඇත. එහි පැවැත්මක් නැහැ. එය දිය බුබුලකට සමාන කරන්නේඑයක්ෂණිකව නැතිවී, විනාශ වී යන නිසාවෙනි. භාෂා රටාව සෞන්දර්යාත්මක ලක්‍ෂණයන්ගෙන් සමන්විත වේ.
යුගයෙන් යුගයක නොමියෙන දහනක
දිවියක පදනම මතුවෙද්දී
නොපෙනෙන ඈතක ඈ ගෙන යනවා
සියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී
      පේ‍්‍රමයෙන් බැඳුණු කාලපරිඡු්ඡේදය එක්තරා යුගයක් නම් පේ‍්‍රමය මුහුකුරා ගොස් විවාහ දිවියට එළැඹීම තවත් යුගයකි. ආදරයෙන් බන්ධනය වන සෑම යුවලකගේම එ්කායන පරමාර්ථය වන්නේ ඇය හෝ ඔහු සමග විවාහ දිවියට එළැඹ එක නිවසක පදිංචි වීමය. මෙය එතරම්ම අහිංසක ප‍්‍රාර්ථනයකි. නමුත් අහස උසට බලාපොරොත්තු පොදි බැද එක්වීමට පෙරුම් පුරන යුවලට වෙන්වී යාමට සිදුවීම කෙතරම් ශෝකජනක සිදුවීමක්ද? මෙලෙස වියෝවන්නට සිහිනෙන්වත් ඔවුන් සිහිනෙන්වත් නොසිතන්නට ඇත.  ” සියුමැලි කැකුළක් මැළ වෙද්දී...” යන්න අර්ථ දක්වන්නේ පිපෙන්නට පෙර කැකුළු අවධියේම මැලවී යාමක් බඳුය. එ් වගේම ඔවුන් පිළිබඳ මානුෂීය නොසිතා වැඩිහිටියන් පෙම්වතිය වෙන තරුණයෙකුට විවාහ කරදී පෙම්වතාගෙන් ඈත් කරනු ලැබ තිබේ.
දහසක් පෙති මත රහසක් කොඳුරා
තුඩින් තුඩට ගෙන යන බිංදු
ගව්වක් ඉහළක ගොණුකොට රඳවා
පොපියන දෙතොලක් එහි රැුන්දු
 මී මැස්සා උදේ පාන්දර සිට මලක් මලක් සොයා පියඹා ගොස් සුවහස් මල්පෙති මත දැවටෙමින් එකතු කරගන්නා මී පැණි ටිකෙන් ටික රැුස් කරගනිමින් වදය වෙත ගෙනගොස් ඒතුළ තැන්පත් කරයි. එලෙස අපමණ වෙහෙසක් දරමින් එක්රැුස් කළ වදය බඳින්නේ ගව්වක් පමණ ඉහළ ස්ථානයකය. එසේ ඉහල ස්ථානයක වටිනා නිර්මාණයක් කරන්නේ කිසිවෙකුගෙන් සතුරු පීඩාවක් නොවීමට අවශ්‍ය පාරිසරික සාධක ඇති බැවිනි. මේ ආකාරයට පේ‍්‍රමවන්තයාද කටයුතු කරයි. මී මැස්සාට උපමා කරන ඔහුද කි‍්‍රයා කරන්නේ මෙලෙසටයි. එසේ සිය පේ‍්‍රමය මල්ඵල දකිනු වස් එයට අදාල වන සම්පත් අධික වෙහෙස මහන්සියක් වී එක් රැුස් කරන්නේ තම ආදරවන්තිය හා සතුටින් කල් ගෙවීමේ මූලික වූ පරමාර්ථය මූලික කරගනිමිනි. ඒවාට ඔහු ලොබ බදින්නේ ආශා කරන්නේ මේ හේතුවෙනි. පරිසරයේ ප‍්‍රායෝගික ක‍්‍රියාවන් සෞන්දර්යාත්මකව පේ‍්‍රමවන්තයෙකුගේ ජීවිතයට සමාන කිරීම විශිෂ්ඨ නිර්මාණශීලි ගුණයකි.
අහසක් ගුගුරා කළුවක් වපුරා
ඒ හා මුසුවුණු වැහි බිංදු
ඈ ගෙන යද්දී නටඹුන් අතරින්
තවකෙක් ඈ වෙත හද රැුන්දු
 මෙම ගීතය සඳහා නිරන්තරයෙන්ම සෞන්දර්යාත්මක ගුණයෙන් හෙබි අර්ථයන් ගැබ් කර තිබේ. මෙමගින් අදහස් වන්නේ කළුවක් අහස පුරා පැමිණ ගෙරවීම අමිහිරි අත්දැකීමකි. මන්ද එසේ වහින වැස්ස මී පැණි වල ගුණය බාල කරනු ලබයි. එ් අනුව ඔහු දුක් මහන්සියෙන් හරිහම්බ කරගන්නා ලද සම්පත්ද විනාශ වී යන බවය. නැතිනම් එහි වටිනාකමක් පිළිබඳ අවශ්‍යතාවක් ඔහුට අවශ්‍ය නොවන බවයි. කෙසේවෙතත් ඔහුගේ පේ‍්‍රමයට බාධා ඇති වේ. ඔහුගේ පේ‍්‍රම වෘතාන්තය නටඹුනක්ම පමණක් වී තිබේ. ඔහුගේ තැනට වෙනත් පිරිමියෙකු නැතිනම් ඔවුන්ගේ ආදරණීය පේ‍්‍රම ලෝකයට තවකෙකුගේ ආගමනයක් සිදුවේ. මෙය මනා ලෙස අර්ථ නිරූපණය කරනු ලබයි.
හදවිල ඉපදුණු කැකුළක් නොකලට
නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා
මිහිලිය තෙත්කොට ගිලිහුණු කඳුලක්
සත් සමුදුරකට මුහුව ගියා
      පේ‍්‍රමය නැමති මල් කැකුළ ගසෙහි මෝදු වී කල්බලා පිපෙන්නට පෙර නටුවෙන් ගලවා දුරක යවා ඇත. ඒ අනුව ඔහුගේ ආදරය යථාර්ථයක් නොකොට හුදෙක් හීනයක්ම පමණක් කොට එය උපන්් තැනම විනාශයට පත් කොට තිබේ. ඒ වගේම එය නොපෙනෙන ඈතකට යවා තිබේ. මෙය මිහිකත පවා නුහුලන වියෝ දුකකි. ඔහුගේ මේ වියෝවෙන් දෑසින් කඩාහැලෙනා කදුළු බිඳු සත් සමුදුර කරා ඇදී යන බවත්, එය මහ සමුදුරට මුසු වූ කල කිසිවෙකුට සොයා වෙන්කල නොහැකි වනවා සේම ඔහුගේ හදවත තුළ දැවෙන වියෝගින්න කිසිවෙකුට හඳුනාගැනීමට නොහැකිවීම ඔහුගේ ජීවිතයේ ඔහු ලද අභාග්‍යයකි.
ඔබට උරුම වූ රිදුණු තැවුණු හද
එක්ටැම් මැදුරක කවුළු අරා
රුවන් විමානක පියඹා එනතුරු
පොපියන හදවත සිටි බලා...
      අවංකව තම පෙම්වතියට සෙනෙහස දැක්වූ පෙම්වතාගේ හදවත එක්ටැම් මැදුරක් බව කවියා පවසයි. එහි බලාපොරොත්තු නැමති කවුළු පියන් පත් විවර කොට තිබේ. ඇය වෙසෙන ලොව තවත් විමානයක් විය යුතු යැයි ඇගේ යහපතම පතන ඔහු සිතයි. පේ‍්‍රමවන්තයාගේ පොපියන හදවත ඇය වසන රුවන් විමානෙන් පියඹා එනතුරු බලා හිදී. ඔහුගේ හදවත එක්ටැම් ගෙයක් ලෙස කවියා දක්වන්නේ ඔහු නැවත ආලයක් නොපතන බවයි. ඔහු තම වෙන්ව ගිය පෙම්වතිය පිළිබඳ පමණක්ම සිතමින් කාලය ගතකරයි. එහෙත් ඔහු සැමදාම බලාපොරොත්තු දෑසින් පසුවන බව රසිකයාට පසක් කරයි. ඒ වගේම නිරන්තරයෙන්ම ඇගේ සෞභාග්‍යමත් අනාගතය පිළිබඳවම ආශිර්වාද සපයන ඔහු අවසන පවසන්නේ රුවන් විමානෙහි ජීවිතය අවසන් වුණු දාට එය කැඩි බිඳී විනාශ වූ දිනයක තමාගේ හදවත තවමත් ඇය වෙනුවෙන් බලාගෙන සිටින බවයි. සෞන්දර්යාත්මක ලක්‍ෂණ මනා ලෙස ගීතයට ඇතුලත් කරමින් එහි වටිනාකම තවදුරටත් ඔපවත් කිරීමට සමත් වේ.
 එ් අනුව සඳකඩ පහණක ගීතය අපූර්ව වූ අරුත් සහිත ගීතයක් ලෙස හඳුන්වාදීමට පිළිවන. එය ප‍්‍රබල ගණයේ ගීත නිර්මාණයකි. ප‍්‍රථම සිව්කුළුඳුල් නිර්මාණයක් ලෙස රසිකයන්ට පිදෙන අපූර්ව තිළිණයක් ලෙස මෙම කලා නිර්මාණය පෙන්වාදීමට පුළුවන්ය. එය වදනින් වදන සීරුවෙන් අමුණමින් කැටයම් කළ පිරිපුන් සඳකඩ පහනකි.